Vincent van Gogh

 

Dziś, 29 lipca, upamiętniam rocznicę śmierci Vincenta van Gogha.

27 lipca 1890 roku Vincent van Gogh był tak przygnębiony, że strzelił sobie w klatkę piersiową, co stało się we francuskiej miejscowości Auvers-sur Oise, niedaleko Paryża. Spędził tam ostatnie miesiące swojego życia i został ciężko ranny. Zmarł po 2 dniach 29 lipca. Miał zaledwie 37 lat. Osoba tak smutna, że po śmierci dostaje tyle podziwu.

Vincent Willem van Gogh, wym. [ˈvɪnsɛnt vaŋˈɣɔx] (ur. 30 marca 1853, zm. 29 lipca 1890) – holenderski malarz postimpresjonistyczny, którego twórczość dzięki żywej kolorystyce i emocjonalnemu oddziaływaniu wywarła dalekosiężny wpływ na sztukę XX w. Artysta cierpiał na napady lękowe i narastające ataki spowodowane zaburzeniami psychicznymi. Zmarł w wieku 37 lat jako twórca nieznany szerszemu ogółowi, w wyniku postrzału z broni palnej – prawdopodobnie samobójczego.

Mało doceniany za życia, van Gogh zyskał sławę po śmierci. Dziś jest powszechnie uważany za jednego z największych malarzy w historii, artystę, którego twórczość stanowi istotne źródło sztuki współczesnej. Van Gogh zaczął malować na kilka lat przed ukończeniem 30. roku życia, a najbardziej znane dzieła stworzył w ciągu dwóch ostatnich lat. Jest autorem ponad 2000 dzieł, w tym: 870 obrazów, 150 akwarel i ponad 1000 rysunków i 133 szkiców listowych. Dziś jego liczne autoportrety, pejzaże, portrety i słoneczniki należą do najbardziej rozpoznawalnych i najdroższych dzieł sztuki.

Po trzech latach Vincent van Gogh, za sprawą wujka, wyjeżdża do Londynu, by podjąć pracę jako sprzedawca dzieł sztuki. Wcześniej pracuje w głównej siedzibie w Hadze i odnosi sukcesy. Nie ma już bliskości natury, jednak Londyn otwiera drzwi do zupełnie nowego świata. Odwiedza muzea, poznając dzieła wielkich malarzy, czyta literaturę. Malarstwo Milleta i Daumiera miało duży wpływ na artystę. W Londynie przeżywa poważny zawód miłosny. Zakochuje się w Urszuli, pięknej córce gospodyni, a gdy ta odrzuca jego zaręczyny, doznaje załamania nerwowego. Wielka nadzieja na ukochaną u boku i wspólne święta, których nie chciał spędzać z rodzicami, legła w gruzach.

Holenderski malarz tworzył swe dzieła przez 10 lat i był to bardzo płodny okres, bowiem van Gogh namalował przeszło 900 dzieł sztuki. Ponieważ nadal ledwo wiązał koniec z końcem i nie stać go było na opłacenie modeli, tworzył autoportrety - pozował sam sobie. Jego dzieła z wczesnego okresu cechuje ciemna, melancholijna kolorystyka. Na swoich obrazach przedstawiał otaczający go świat: wieśniaków (Jedzący kartofle, Siedząca wieśniaczka), górników, chaty, martwą naturę (Martwa natura z koszem warzyw), pejzaże. Nie był to świat ponury, jak niektórzy sądzą, ponieważ w swoich pracach uwieczniał ludzi, których podziwiał. Malował znajomych i przyjaciół. Pierwszym obrazem, odkrywającym talent artysty było dzieło Jedzący kartofle 1885

W 1875 roku przyjeżdża do Paryża, by kontynuować obowiązki sprzedawcy, którym poświęca coraz mniej czasu. Zakochuje się jeszcze w kilku kobietach, m.in. w starszej kuzynce oraz prostytutce, którą wraz z dzieckiem przygarnął pod dach. Stworzył namiastkę rodziny, której nie miał. Sam van Gogh napisał bratu w liście, że nie jest urodziwa i zdrowa, ale: lepiej żyć z marną dziwką niż samemu. W końcu pod naciskiem rodziny, która nie akceptowała tego obrazoburczego związku, zakończył go. Długo nie mógł znaleźć pomysłu na swoje życie: seria nieudanych prób w kilku zawodach przerwane studia teologiczne, powodują, że w wieku 27 lat zaczyna malować. Już wcześniej interesował się sztuką, tworzył szkice, pragnął zostać ilustratorem

Gdy Vincent van Gogh w 1886 roku zamieszkał ze swoim ukochanym bratem Theo w Paryżu, dostrzegł wówczas dysonans pomiędzy swoją twórczością a sztuką współczesną. Oto dzieła Moneta, Cézanne’a, Gauguina objawiły przed van Goghiem świat kontrastów, kolorów słońca, z których emanowała energia. W późniejszych pracach, tak jak impresjoniści, zaczyna tworzyć swe obrazowe opowieści w pogodnych, ciepłych barwach, poszukując jednak własnego stylu. Theo zostaje mecenasem swego brata, a życie towarzyskie van Gogha rozkwita, poznaje wielu artystów oraz wielką sztukę. Bracia mieszkali w znanej artystycznej dzielnicy Montmartre.

Tutaj poznał swojego przyjaciela, początkującego malarza Paula Gauguina, który rzucił pracę urzędnika giełdowego i postanowił poświęcić się malarstwu. Zdaje się, że był to jeden z nielicznych okresów szczęścia van Gogha. Była jeszcze Prowansja. Zachwycony słonecznikami, malował całe serie obrazów, przedstawiających słoneczne kwiaty, które zdają się wirować. 

Jego obrazy przesycone ruchem i kolorem, są niejako na pograniczu jawy i snu. Dzieła Vincenta van Gogha cechuje bogata faktura wykonywana techniką impasto. Farba nakładana grubą warstwą nadaje obrazowi niepowtarzalnego charakteru.

 Krótkie pociągnięcia pędzlem odzwierciedlają lęk, niepokój, ale też radość. Uwielbiał sztukę japońską, interesowały go drzeworyty i grafiki. W 1889 roku w szpitalu psychiatrycznym, zainspirowany widokiem zza okna, ale zupełnie z pamięci, maluje Gwiaździstą noc 1889. 

To niewątpliwie jeden z najsłynniejszych obrazów van Gogha, ukazujący niebo w tak wyjątkowy sposób. Świat wiruje, rozgwieżdżone niebo zatacza kręgi, jakby płynęło. Widzimy kościół, a w oddali domy w kolorze nieboskłonu. Na płótnach dominują dwa kolory, jasny, świetlisty żółty, będący synonimem energii, pogody ducha i witalności oraz kobaltowy niebieski jako symbol tego, co boskie i duchowe.