Zakres badań profilaktycznych Częstotliwość badań lekarskich w przypadku czynników szkodliwych w środowisku pracy.

 Pandemia  oficjalnie się skończyła. Poinformowało nas Ministerstwo Zdrowia które o zdrowiu naszym wie wszystko i zaczynają się normalne dni ale w sprawach bezpieczeństwa i higieny pracy powracają okresowe badania lekarskie.

Największe obawy budzą badania w związku z czynnikami szkodliwymi czy to chemicznymi czy biologicznymi czy fizycznymi oraz przekraczanie dopuszczalnych natężeń w środowisku pracy

Wracamy tutaj do paragrafu 2 i 3 rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 29 listopada 2002 roku w

sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dziennik Ustaw nr 217 pozycja 1833 z późniejszymi zmianami)

Bardziej chciałbym się skupić na przeprowadzaniu badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy gdyż o tym często zapominamy a warto je teraz przypomnieć.

Jeśli występują czynniki o działaniu rakotwórczym lub mutagennym trzeba przeprowadzać badania i pomiary i jest to obowiązkowe;

– co najmniej raz na 3 miesiące, jeżeli wyniki ostatnich badań i pomiarów wskazywały stężenie danego czynnika powyżej 0,5 wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia w nawiasie (NDS),

– co najmniej raz na 6 miesięcy jeśli wyniki ostatnich badań i pomiarów wskazywały stężenie określonego czynnika powyżej 0,1 do 0,5 wartości 

NDS,

– w każdym przypadku wprowadzenia zmiany w warunkach występowania tego czynnika.

W przypadku występowania w środowisku pracy w firmie czynnika szkodliwego dla zdrowia innego niż rakotwórczy lub mutagenny badania i pomiary należy przeprowadzać;

– co najmniej raz do roku, jeżeli w wyniku ostatniego pomiaru stwierdzono stężenie lub natężenie danego czynnika powyżej 0,5 wartości jego najwyższego dopuszczalnego stężenia bądź natężenia (NDN)

–co najmniej raz na dwa lata, jeśli w wyniku ostatniego pomiaru stwierdzono stężenie lub natężenie określonego czynnika powyżej 0,1 do 0,5 wartości jego NDS bądź NDN,

– w każdym przypadku wprowadzenia zmiany w warunkach występowania tego czynnika.

Badań nie należy przeprowadzać jeśli wyniki ostatnio przeprowadzonych badań oraz pomiarów nie przekroczyły 0,1 wartości NDS lub NDN.

Jeżeli w środowisku pracy występuje czynnik chemiczny dla którego określono wartość NDS pułapowego należy przeprowadzać ciągłe pomiary stężenia tego czynnika.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy w niezmienionej formie (poza małymi wyjątkami uwzględnionymi w Obwieszczeniu Ministra Zdrowia z dnia 4 listopada 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy; Dz. U. poz. 2067) obowiązuje już ponad 20 lat. Dla wielu czynników chemicznych występujących w miejscu pracy nie określono standardu badania lekarskiego. W poniższej tabeli opisano zakres i częstotliwość badań lekarskich dla kolejnych wybranych 10 czynników chemicznych występujących w środowisku pracy, które nie są ujęte w aktualnie obowiązujących przepisach prawa. 

 Zakres badań profilaktycznych Częstotliwość badań lekarskich 

1. fosgen badanie lekarskie, spirometria, RTG klatki piersiowej co 24–36 miesięcy. RTG klatki piersiowej w badaniu wstępnym i na koniec zatrudnienia, w badaniach okresowych w zależności od wskazań

2. glikole a) etylenowy, dietylenowy, butano1,4-diol, glicerol badanie lekarskie, oznaczenie stężenia kreatyniny we krwi w zależności od wskazań test ekspozycyjny: glikol etylenowy we krwi (przy narażeniu na glikol etylenowy) co 24–36 miesięcy b) nitrowe pochodne glikoli lub gliceryny – nitrogliceryna, nitroglikol badanie lekarskie, EKG, morfologia krwi, w zależności od wskazań 24- godz. monitorowanie ciśnienia tętniczego krwi pierwsze badanie po 6–12 miesiącach, następne co 12–24 miesiące

3. kaptan badanie lekarskie w zależności od wskazań: konsultacja dermatologiczna co 24–36 miesięcy

4. ketony a) keton butylowoetylowy (heptan-3-on EBK) badanie lekarskie w zależności od wskazań: badanie przewodnictwa nerwów obwodowych i konsultacja neurologiczna co 24–36 miesięcy 2 Zadanie finansowane ze środków Narodowego Programu Zdrowia na lata 2016–2020 b) keton dipropylowy (heptan-4-on, DPK) badanie lekarskie w zależności od wskazań: badanie przewodnictwa nerwów obwodowych i konsultacja neurologiczna co 24–36 miesięcy

5. kwas adypinowy badanie lekarskie, ALT, AST, GGTP, spirometria co 24–36 miesięcy

6. kwas trichlorooctowy badanie lekarskie, spirometria w zależności od wskazań: konsultacja otolaryngologiczna, test ekspozycyjny – kwas trichlorooctowy w moczu co 24–36 miesięcy 7. kwasy organiczne (mrówkowy, octowy, propionowy, masłowy) badanie lekarskie, spirometria co 24–36 miesięcy

8. kwas pikrynowy badanie lekarskie, badanie ogólne moczu, oznaczenie stężenia kreatyniny we krwi co 24–36 miesięcy

9. metylocykloheksan (MCH) badanie lekarskie w zależności od wskazań konsultacja neurologiczna co 24–36 miesięcy 10. metylocykloheksanol (mieszanina izomerów) badanie lekarskie co 24–36 miesięcy

Międzyresortowa Komisja do Spraw Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy wydaje kwartalnik Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy (dostęp: www.ciop.pl/pimosp_strona ), w którym są dokumentacje dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego, metody oznaczaniaPandemia  oficjalnie się skończyła. Poinformowało nas Ministerstwo Zdrowia które o zdrowiu naszym wie wszystko i zaczynają się normalne dni ale w sprawach bezpieczeństwa i higieny pracy powracają okresowe badania lekarskie.

Największe obawy budzą badania w związku z czynnikami szkodliwymi czy to chemicznymi czy biologicznymi czy fizycznymi oraz przekraczanie dopuszczalnych natężeń w środowisku pracy 

Wracamy tutaj do paragrafu 2 i 3 rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 29 listopada 2002 roku w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dziennik Ustaw nr 217 pozycja 1833 z późniejszymi zmianami)

Bardziej chciałbym się skupić na przeprowadzaniu badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy gdyż o tym często zapominamy a warto je teraz przypomnieć.

Jeśli występują czynniki o działaniu rakotwórczym lub mutagennym trzeba przeprowadzać badania i pomiary i jest to obowiązkowe;

– co najmniej raz na 3 miesiące, jeżeli wyniki ostatnich badań i pomiarów wskazywały stężenie danego czynnika powyżej 0,5 wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia w nawiasie (NDS),

– co najmniej raz na 6 miesięcy jeśli wyniki ostatnich badań i pomiarów wskazywały stężenie określonego czynnika powyżej 0,1 do 0,5 wartości 

NDS,

– w każdym przypadku wprowadzenia zmiany w warunkach występowania tego czynnika.

W przypadku występowania w środowisku pracy w firmie czynnika szkodliwego dla zdrowia innego niż rakotwórczy lub mutagenny badania i pomiary należy przeprowadzać;

– co najmniej raz do roku, jeżeli w wyniku ostatniego pomiaru stwierdzono stężenie lub natężenie danego czynnika powyżej 0,5 wartości jego najwyższego dopuszczalnego stężenia bądź natężenia (NDN)

–co najmniej raz na dwa lata, jeśli w wyniku ostatniego pomiaru stwierdzono stężenie lub natężenie określonego czynnika powyżej 0,1 do 0,5 wartości jego NDS bądź NDN,

– w każdym przypadku wprowadzenia zmiany w warunkach występowania tego czynnika.

Badań nie należy przeprowadzać jeśli wyniki ostatnio przeprowadzonych badań oraz pomiarów nie przekroczyły 0,1 wartości NDS lub NDN.

Jeżeli w środowisku pracy występuje czynnik chemiczny dla którego określono wartość NDS pułapowego należy przeprowadzać ciągłe pomiary stężenia tego czynnika.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy w niezmienionej formie (poza małymi wyjątkami uwzględnionymi w Obwieszczeniu Ministra Zdrowia z dnia 4 listopada 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy; Dz. U. poz. 2067) obowiązuje już ponad 2Pandemia  oficjalnie się skończyła. Poinformowało nas Ministerstwo Zdrowia które o zdrowiu naszym wie wszystko i zaczynają się normalne dni ale w sprawach bezpieczeństwa i higieny pracy powracają okresowe badania lekarskie.

Zakres badań profilaktycznych Częstotliwość badań lekarskich 

1. fosgen badanie lekarskie, spirometria, RTG klatki piersiowej co 24–36 miesięcy. RTG klatki piersiowej w badaniu wstępnym i na koniec zatrudnienia, w badaniach okresowych w zależności od wskazań

2. glikole a) etylenowy, dietylenowy, butano1,4-diol, glicerol badanie lekarskie, oznaczenie stężenia kreatyniny we krwi w zależności od wskazań test ekspozycyjny: glikol etylenowy we krwi (przy narażeniu na glikol etylenowy) co 24–36 miesięcy b) nitrowe pochodne glikoli lub gliceryny – nitrogliceryna, nitroglikol badanie lekarskie, EKG, morfologia krwi, w zależności od wskazań 24- godz. monitorowanie ciśnienia tętniczego krwi pierwsze badanie po 6–12 miesiącach, następne co 12–24 miesiące

3. kaptan badanie lekarskie w zależności od wskazań: konsultacja dermatologiczna co 24–36 miesięcy

4. ketony a) keton butylowoetylowy (heptan-3-on EBK) badanie lekarskie w zależności od wskazań: badanie przewodnictwa nerwów obwodowych i konsultacja neurologiczna co 24–36 miesięcy 2 Zadanie finansowane ze środków Narodowego Programu Zdrowia na lata 2016–2020 b) keton dipropylowy (heptan-4-on, DPK) badanie lekarskie w zależności od wskazań: badanie przewodnictwa nerwów obwodowych i konsultacja neurologiczna co 24–36 miesięcy

5. kwas adypinowy badanie lekarskie, ALT, AST, GGTP, spirometria co 24–36 miesięcy

6. kwas trichlorooctowy badanie lekarskie, spirometria w zależności od wskazań: konsultacja otolaryngologiczna, test ekspozycyjny – kwas trichlorooctowy w moczu co 24–36 miesięcy 7. kwasy organiczne (mrówkowy, octowy, propionowy, masłowy) badanie lekarskie, spirometria co 24–36 miesięcy

8. kwas pikrynowy badanie lekarskie, badanie ogólne moczu, oznaczenie stężenia kreatyniny we krwi co 24–36 miesięcy

9. metylocykloheksan (MCH) badanie lekarskie w zależności od wskazań konsultacja neurologiczna co 24–36 miesięcy 10. metylocykloheksanol (mieszanina izomerów) badanie lekarskie co 24–36 miesięcy stężeń/natężeń czynników szkodliwych w środowisku pracy oraz artykuły poglądowe. Znajomość danych zawartych w pełnych dokumentacjach dotyczących oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka jest niezbędna do ustalenia właściwej profilaktyki medycznej i podejmowania przez zarządzających bezpieczeństwem i higieną pracy w przedsiębiorstwach odpowiednich działań korygujących w celu poprawy warunków pracy.

Następnym projektem zarządzającym Instytutem Medycyny Pracy w Łodzi, przez Dyrektor PROF. DR HAB. N. MED. JOLANTA WALUSIAK-SKORUPĘ.

Celem zadania jest dalszy rozwój w kolejnych latach centralnej bazy danych o narażeniu na substancje chemiczne, ich mieszaniny, czynniki lub procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy, zawierającej kompleksowe informacje z terenu całego kraju. Baza jest istotnym elementem zarządzania ryzykiem w odniesieniu do omawianych czynników i stanowi cenne źródło informacji o występowaniu tych czynników w środowisku pracy, dlatego kluczowe jest jej aktualizowanie i właściwe administrowanie zasobami.

Obecnie w bazie znajdują się informacje o 650 czynnikach, które występowały w zakładach pracy w Polsce przynajmniej raz w latach 2005-2019, wraz z informacją o zakładach pracy, w których występował dany czynnik i o liczbie narażonych na niego osób, a w danych szczegółowych znajdują się także informacje dotyczące stanowisk pracy lub rodzaju wykonywanej pracy. Przykładowo w 2019 r. zgromadzono dane z prawie 6,8 tys. zakładów pracy. W latach 2021-2025 planowane jest uzupełnienie bazy o dane kolejno z lat 2020-2024. W każdym roku objetym projektem planujemy zebranie danych o co najmniej 250 czynnikach (substancjach chemicznych, czynnikach fizycznych i procesach technologicznych) z co najmniej 4 tys. zakładów pracy. Analiza zgromadzonych danych z terenu całego kraju pozwoli na kompleksową ocenę ryzyka wystąpienia nowotworów pochodzenia zawodowego w ujęciu ogólnopolskim, a zwiększenie i bardziej prawidłowe ukierunkowanie nadzoru ze strony służb kontrolnych jest kluczowym elementem umożliwiającym zmniejszenie ryzyka wśród zatrudnionych pracowników na poziomie zakładów pracy.
Celem realizacji zadania jest monitorowanie chorób zawodowych w kraju w oparciu o prowadzenie Centralnego Rejestru Chorób Zawodowych. Prowadzenie Rejestru jest zgodne z Rozporządzeniem 1338/2008 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie statystyk Wspólnoty w zakresie zdrowia publicznego oraz bezpieczeństwa i higieny pracy. Zakładanym rezultatem zadania będzie Baza Centralnego Rejestru Chorób Zawodowych zasilana o dane z około 2 tys. kart stwierdzenia chorób zawodowych (szacunek wg. lat ubiegłych) przesłanych ze stacji sanitarno-epidemiologicznych za dany rok kalendarzowy.
Celem działalności Krajowego Rejestru Czynników Biologicznych jest dostarczenie kompleksowych, aktualnych i wiarygodnych informacji o zakładach pracy celowo stosujących szkodliwe czynniki biologiczne i ich pracownikach zatrudnionych w kontakcie z tymi czynnikami oraz wspomaganie działalności nadzorowi nad tymi zakładami sprawowanej przez Państwową Inspekcję Sanitarną.
Wszelkie specjalistyczne informacje w zakresie czynników szkodliwych otrzymacie Państwo w Instytucie medycyny Pracy
im prof. J.Nofera w Łodzi.