Oświetlenie pomieszczeń pracy i podejście do oceny ryzyka.

 

Oświetlenie pomieszczeń pracy i podejście do oceny ryzyka.

Mimo że mamy sierpień to najwyższy czas zająć się problemami pomieszczeń i ich oświetlenia w miejscu pracy. Niektórzy mówią że mamy taki klimat ale w bezpieczeństwie pracowników musimy przygotować się na różne niespodzianki i te związane z porami roku.

Podstawowym  oceny ryzyka w badaniu oświetlenia pomieszczeń są wymagania zawarte w polskiej normie PN – EN 12 464-1 / 2004 i co ona mówi;

– wymagania są spełnione wtedy, kiedy można uznać że ryzyko w przypadku oświetlenia pomieszczeń jest małe i jest pomijane,

– stwierdza się że występowanie nasilonego zmęczenia wzroku oraz spadek wydajności pracy na skutek niewłaściwego oświetlenia to przyjmuje się że występuje ryzyko średnie, w oświetleniu pomieszczeń,

-kiedy uznaje się że oświetlenie jest niewłaściwe nie spełnia warunki norm co najmniej minimalnych i może doprowadzić do wypadku przy pracy lub choroby zawodowej to ryzyko należy uznać za duże.

Duże także oznacza jeśli natężenie oświetlenia na stanowisku pracy wynosi mniej niż 0,2 natężenia wymaganego w polskiej normie,. wyżej wymienionej.

Najczęstszymi przyczynami wypadków przy pracy związanych z oświetleniem pomieszczeń są;

– niedoświetlenie stanowisk pracy,

– występowanie olśnienia,

– występujące nieraz efekty stroboskopowe.

Nie będę tutaj cytował wszystkich rozporządzeń czy ministra polityki społecznej infrastruktury ministra pracy oraz kodeksu pracy przede wszystkim .

Na pewno wszystkie te przepisy powinny być brane pod uwagę, kiedy się tworzy ocenę ryzyka zawodowego w przypadku oświetlenia pomieszczeń pracy.

Główną zasadą to w pomieszczeniach stałej pracy powinniśmy zapewnić oświetlenie dzienne naturalne chyba że jest to niemożliwe lub niewskazane ze względu na technologie produkcji wtedy posiłkujemy się oświetleniem elektrycznym .

Co do oświetlenia dziennego na poszczególnych stanowiskach pracy zasadą powinno być dostosowane do rodzaju wykonywanych prac i wymaganej dokładności danej technologii do tego dostosowuje się oświetlenie oraz spełniać wymagania określone wyżej wymienionej polskiej normie.

Obowiązek prawidłowego sprawdzenia oświetlenia w pomieszczeniach pracowników wykonanych przez pracodawcę powinny posiadać zasady w wykonania pomiarów i szczególnie stosowania oświetlenia do odpowiadających norm na danym stanowisku.

Natomiast ważnym przy ocenie ryzyka zawodowego związanego z oświetleniem pomiary powinny być wykonane na podstawie metodyki określonej w odpowiednich normach przy właściwej przygotowanych fachowców. Wart przytoczyć nomy którymi powinniśmy się posługiwać

Kryteria, jakie powinno spełniać oświetlenie w miejscu pracy we wnętrzach, określa norma PN-EN 12464-1:2022-01 (Światło i oświetlenie — Oświetlenie miejsc pracy — Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach). Dla miejsc pracy na zewnątrz – EN 12464-2 (Światło i oświetlenie — Oświetlenie miejsc pracy — Mimo że mamy sierpień to najwyższy czas zająć się problemami pomieszczeń i ich oświetlenia w miejscu pracy. Niektórzy mówią że mamy taki klimat ale w bezpieczeństwie pracowników musimy przygotować się na różne niespodzianki i te związane z porami roku.

Podstawowym  oceny ryzyka w badaniu oświetlenia pomieszczeń są wymagania zawarte w polskiej normie PN – EN 12 464-1 / 2004 i co ona mówi;

– wymagania są spełnione wtedy, kiedy można uznać że ryzyko w przypadku oświetlenia pomieszczeń jest małe i jest pomijane,

– stwierdza się że występowanie nasilonego zmęczenia wzroku oraz spadek wydajności pracy na skutek niewłaściwego oświetlenia to przyjmuje się że występuje ryzyko średnie, w oświetleniu pomieszczeń,

-kiedy uznaje się że oświetlenie jest niewłaściwe nie spełnia warunki norm co najmniej minimalnych i może doprowadzić do wypadku przy pracy lub choroby zawodowej to ryzyko należy uznać za duże.

Duże także oznacza jeśli natężenie oświetlenia na stanowisku pracy wynosi mniej niż 0,2 natężenia wymaganego w polskiej normie,. wyżej wymienionej.

Najczęstszymi przyczynami wypadków przy pracy związanych z oświetleniem pomieszczeń są;

– niedoświetlenie stanowisk pracy,

– występowanie olśnienia,

– występujące nieraz efekty stroboskopowe.

Nie będę tutaj cytował wszystkich rozporządzeń czy ministra polityki społecznej infrastruktury ministra pracy oraz kodeksu pracy przede wszystkim .

Na pewno wszystkie te przepisy powinny być brane pod uwagę, kiedy się tworzy ocenę ryzyka zawodowego w przypadku oświetlenia pomieszczeń pracy. 

Główną zasadą to w pomieszczeniach stałej pracy powinniśmy zapewnić oświetlenie dzienne naturalne chyba że jest to niemożliwe lub niewskazane ze względu na technologie produkcji wtedy posiłkujemy się oświetleniem elektrycznym .

Co do oświetlenia dziennego na poszczególnych stanowiskach pracy zasadą powinno być dostosowane do rodzaju wykonywanych prac i wymaganej dokładności danej technologii do tego dostosowuje się oświetlenie oraz spełniać wymagania określone wyżej wymienionej polskiej normie.

Obowiązek prawidłowego sprawdzenia oświetlenia w pomieszczeniach pracowników wykonanych przez pracodawcę powinny posiadać  zasady w wykonania pomiarów i szczególnie stosowania oświetlenia do odpowiadających norm na danym stanowisku.

Natomiast ważnym przy ocenie ryzyka zawodowego związanego z oświetleniem pomiary powinny być wykonane na podstawie metodyki określonej w odpowiednich normach przy właściwej przygotowanych fachowców. Wart przytoczyć nomy którymi powinniśmy się posługiwać

Kryteria, jakie powinno spełniać oświetlenie w miejscu pracy we wnętrzach, określa norma PN-EN 12464-1:2022-01 (Światło i oświetlenie — Oświetlenie miejsc pracy — Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach). Dla miejsc pracy na zewnątrz – EN 12464-2 (Światło i oświetlenie — Oświetlenie miejsc pracy — Część 2: Miejsca pracy na zewnątrz), natomiast dla oświetlenia awaryjnego – PN-EN 1838:2013-11 (Zastosowania oświetlenia — Oświetlenie awaryjne) oraz PN-EN 13032-3:2022-04 (wiatło i oświetlenie — Pomiar i prezentacja danych fotometrycznych lamp i opraw oświetleniowych — Część 3: Prezentacja danych dla oświetlenia awaryjnego miejsc pracy). 

Podstawowymi miernikami oświetlenia i czynnikami który należy brać pod uwagę będzie to natężenie oświetlenia, równomierność oświetlenia, rozkład luminacji w polu pracy wzrokowej, ograniczenia olśnienia, barwa światła,

 migotanie i efekt stroboskopowy jak najmniejszy.

Wraz ze wzrostem średniej wymaganego natężenia oświetlenia powinna wzrastać wartość temperatury barwowej stosowanych źródeł światła.

Często się zdarza że przedmiot może ulegać zmianom w warunkach oświetlenia różnymi typami źródeł światła dlatego jest ważny dobór odpowiedniego stopnia oddawania barw do danego rodzaju pracy właściwego oddawania barwy przez źródło  charakteru oświetlenia w polu zadania i polu bezpośredniego otoczenia oraz przy zachowaniu zalecanych wartości współczynników odbicia w pomieszczeniach rozkładu luminacji który powinien być równomierny.

Należy również pamiętać przy oświetleniu że im mniejszy jest współczynnik odbicia i kontrast szczegółu z tłem tym większy jest stopień trudności pracy wzrokowej jako minimalne kryterium odpowiedniego poziomu oświetlenia przyjęto dostrzeganie rysów ludzkiej twarzy aby móc postrzegać rysy ludzkiej twarzy iluminacja powinna wynosić co najmniej na poziomie 200 luksów.

Stosunek wartości średnich natężeń oświetlenia w pomieszczeniach sąsiadujących ze sobą, przez które odbywa się komunikacja wewnętrzna, nie powinna być większa niż 5 do 1.

W pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi stosunek powierzchni okien liczonej w w świetle ościeżnic do powierzchni podłogi powinien wynosić co najmniej jeden do ośmiu,

W innym pomieszczeniu w którym oświetlenie naturalne jest wymagane ze względu na przeznaczenie – powinien on wynosić co najmniej jeden do dwunastu. Główną zasadą będzie zastosowanie oświetlenia od rodzaju wykonywanej czynności, im bardziej wymagające jest zadanie wzrokowe im wyższa jest potrzeba koncentracji przy stałej wymuszonej pozycji pracy, tym silniejsze będzie uczucie przykrości i w takich pomieszczeniach zaleca się stosowanie źródeł światła o wskaźniku oddawania barw co najmniej 80.

 

Pomieszczeniach gdzie praca wymaga technologii w zupełnej ciemności powinny być warunki umożliwiające przy wyjściu stopniową adaptację wzroku.

 Ważną rzeczą w procesie technologicznym jest oświetlenie awaryjne i tutaj w tym przypadku należy zasilać co najmniej dwóch niezależnie samoczynnych zawierających się źródeł energii gdyż są to najczęściej drogi ewakuacji.

Migotanie i efekt stroboskopowy na przykład  świetlówki, lampy rtęciowe, sodowe, w tym przypadku elementy wirujące lub wykonujące ruch postępowo-zwrotny przy działaniu efektu stroboskopowego, postrzeganie tego w czasie migotania  nie zostanie zauważone podczas gdy w rzeczywistości są one w ruchu.

I to najważniejsze gdzie wskazują badania to w przypadku wypełniania karty wypadkowej przez zespoły powypadkowe nie jest uwzględniane oświetlenie pomieszczeń. I jest wskazanie wielu instytutów zajmujących się problemami oświetlenia w miejscu pracy.

Na zakończenie warto przypomnieć że aby praca wzrokowa była optymalna i bezpieczna, stanowiska pracy powinno być oświetlone w sposób zapewniający wygodę widzenia, czyli musisz spełniać następujące warunki;

– pełne rozróżnianie szczegółów wykonywanej pracy,

– spostrzeganie jest sprawne, pozbawione ryzyka dla człowieka,

– spostrzeganie nie prowadzi do odczucia przykrości niewygody i nadmiernego zmęczenia.

Generalną zasadą że pracodawcy coraz więcej dbają o bezpieczeństwo pracownikom, ale jakby to światło gdzieś często nam unika. W postępującej nowoczesnej technologii, zaczyna to być głównym czynnikiem w procesach produkcyjnych.

: Miejsca pracy na zewnątrz), natomiast dla oświetlenia awaryjnego – PN-EN 1838:2013-11 (Zastosowania oświetlenia — Oświetlenie awaryjne) oraz PN-EN 13032-3:2022-04 (światło i oświetlenie — Pomiar i prezentacja danych fotometrycznych lamp i opraw oświetleniowych — Część 3: Prezentacja danych dla oświetlenia awaryjnego miejsc pracy).

Podstawowymi miernikami oświetlenia i czynnikami który należy brać pod uwagę będzie to natężenie oświetlenia, równomierność oświetlenia, rozkład luminacji w polu pracy wzrokowej, ograniczenia olśnienia, barwa światła,

 migotanie i efekt stroboskopowy jak najmniejszy.

Wraz ze wzrostem średniej wymaganego natężenia oświetlenia powinna wzrastać wartość temperatury barwowej stosowanych źródeł światła.

Często się zdarza że przedmiot może ulegać zmianom w warunkach oświetlenia różnymi typami źródeł światła dlatego jest ważny dobór odpowiedniego stopnia oddawania barw do danego rodzaju pracy właściwego oddawania barwy przez źródło  charakteru oświetlenia w polu zadania i polu bezpośredniego otoczenia oraz przy zachowaniu zalecanych wartości współczynników odbicia w pomieszczeniach rozkładu luminacji który powinien być równomierny.

Należy również pamiętać przy oświetleniu że im mniejszy jest współczynnik odbicia i kontrast szczegółu z tłem tym większy jest stopień trudności pracy wzrokowej jako minimalne kryterium odpowiedniego poziomu oświetlenia przyjęto dostrzeganie rysów ludzkiej twarzy aby móc postrzegać rysy ludzkiej twarzy iluminacja powinna wynosić co najmniej na poziomie 200 luksów.

Stosunek wartości średnich natężeń oświetlenia w pomieszczeniach sąsiadujących ze sobą, przez które odbywa się komunikacja wewnętrzna, nie powinna być większa niż 5 do 1.

W pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi stosunek powierzchni okien liczonej w w świetle ościeżnic do powierzchni podłogi powinien wynosić co najmniej jeden do ośmiu,

W innym pomieszczeniu w którym oświetlenie naturalne jest wymagane ze względu na przeznaczenie – powinien on wynosić co najmniej jeden do dwunastu. Główną zasadą będzie zastosowanie oświetlenia od rodzaju wykonywanej czynności, im bardziej wymagające jest zadanie wzrokowe im wyższa jest potrzeba koncentracji przy stałej wymuszonej pozycji pracy, tym silniejsze będzie uczucie przykrości i w takich pomieszczeniach zaleca się stosowanie źródeł światła o wskaźniku oddawania barw co najmniej 80.

Pomieszczeniach gdzie praca wymaga technologii w zupełnej ciemności powinny być warunki umożliwiające przy wyjściu stopniową adaptację wzroku.

Ważną rzeczą w procesie technologicznym jest oświetlenie awaryjne i tutaj w tym przypadku należy zasilać co najmniej dwóch niezależnie samoczynnych zawierających się źródeł energii gdyż są to najczęściej drogi ewakuacji.

Migotanie i efekt stroboskopowy na przykład świetlówki, lampy rtęciowe, sodowe, w tym przypadku elementy wirujące lub wykonujące ruch postępowo-zwrotny przy działaniu efektu stroboskopowego, postrzeganie tego w czasie migotania  nie zostanie zauważone podczas gdy w rzeczywistości są one w ruchu.

I to najważniejsze gdzie wskazują badania to w przypadku wypełniania karty wypadkowej przez zespoły powypadkowe nie jest uwzględniane oświetlenie pomieszczeń. I jest wskazanie wielu instytutów zajmujących się problemami oświetlenia w miejscu pracy.

Na zakończenie warto przypomnieć że aby praca wzrokowa była optymalna i bezpieczna, stanowiska pracy powinno być oświetlone w sposób zapewniający wygodę widzenia, czyli musisz spełniać następujące warunki;

– pełne rozróżnianie szczegółów wykonywanej pracy,

– spostrzeganie jest sprawne, pozbawione ryzyka dla człowieka,

– spostrzeganie nie prowadzi do odczucia przykrości niewygody i nadmiernego zmęczenia.

Generalną zasadą że pracodawcy coraz więcej dbają o bezpieczeństwo pracownikom, ale jakby to światło gdzieś często nam unika. W postępującej nowoczesnej technologii, zaczyna to być głównym czynnikiem w procesach produkcyjnych.