Ksawery Czernicki jest uznawany za jednego z twórców logistyki polskiej Marynarki Wojennej

 

Ksawery Czernicki jest uznawany za jednego z twórców logistyki polskiej Marynarki Wojennej.

Ksawery Czernicki urodził się w majątku Giedejki w powiecie oszmiańskim (obecnie Białoruś) w rodzinie szlacheckiej. Jego ojciec, Edward Czernicki (1843–1935), był weteranem powstania styczniowego. Po ukończeniu szkoły realnej w Wilnie w 1901 roku, Czernicki wstąpił na Wydział Budowy Okrętów Morskiej Szkoły Inżynieryjnej w Kronsztadzie, którą ukończył w 1905 roku, uzyskując tytuł inżyniera i stopień miczmana w rosyjskiej marynarce wojennej. Służył w porcie wojennym w Kronsztadzie, a później był głównym inżynierem i dyrektorem Rosyjsko-Bałtyckich Zakładów Budowy Okrętów w Rewlu (Tallin). Uczestniczył w I wojnie światowej w służbie rosyjskiej, a po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1919 roku zgłosił się do nowo tworzonej polskiej Marynarki Wojennej .W Polsce Czernicki szybko awansował, zweryfikowany w stopniu komandora porucznika w 1922 roku. Pełnił szereg kluczowych funkcji, m.in.:

• Szefa Służby Technicznej Flotylli Wiślanej w Modlinie (1920–1922),

• 
  
  Komendanta Portu Wojennego w Modlinie,

• Kierownika Wydziału Mechanicznego w Departamencie dla Spraw Morskich,

• Przewodniczącego komisji budowy infrastruktury Portu Wojennego w Gdyni (1925),

• Pierwszego szefa Administracji Kierownictwa Marynarki Wojennej (1926),

• Przewodniczącego Komisji Nadzorczej Budowy Okrętów we Francji, nadzorując budowę niszczycieli ORP „Wicher” i „Burza” oraz okrętów podwodnych typu „Wilk” (ORP „Wilk”, „Ryś”, „Żbik”).

Losy Ksawerego Czernickiego od 17 września 1939 roku. Po wybuchu II wojny światowej i agresji III Rzeszy na Polskę (1 września 1939 roku) Ksawery Czernicki pozostał w Warszawie, gdzie zajmował się pracami likwidacyjnymi biur Kierownictwa Marynarki Wojennej. 5 września 1939 roku otrzymał rozkaz ewakuacji do Pińska, ówczesnej siedziby Flotylli Rzecznej. Jako komendant pociągu ewakuacyjnego poprowadził grupę personelu Marynarki Wojennej wraz z rodzinami. Pociąg dotarł do Pińska 8 września, ale szybko pogarszająca się sytuacja militarna, związana z ofensywą niemiecką, zmusiła do dalszej ewakuacji.

12 września 1939 roku grupa pod dowództwem Czernickiego udała się do Brodów. Podróż była niezwykle trudna – pociąg był wielokrotnie bombardowany i ostrzeliwany przez niemieckie lotnictwo, co powodowało chaos i zagrożenie dla życia. Sytuacja w Brodach również uległa pogorszeniu z powodu intensywnych nalotów, dlatego Czernicki, po naradzie z oficerami, postanowił skierować pociąg na północ, w stronę Wileńszczyzny, a konkretnie do Równego.

17 września 1939 roku, w dniu wkroczenia Armii Czerwonej na tereny wschodniej Polski na mocy paktu Ribbentrop-Mołotow, Czernicki znajdował się we wsi Deraźne (okolice Równego). Tam, wraz z grupą najwyższych oficerów Marynarki Wojennej, został schwytany przez Sowietów. Komendantem zgrupowania jeńców w Równem był wówczas komandor porucznik Bolesław Sokołowski. Czernicki, jako wysoki rangą oficer, został skierowany do niewoli sowieckiej.

Niewola sowiecka i zbrodnia katyńska;

Po aresztowaniu Czernicki został początkowo osadzony w obozie w Ostaszkowie, a pod koniec listopada 1939 roku przeniesiony do obozu NKWD w Kozielsku. Warunki w obozach były bardzo ciężkie – jeńcy cierpieli z powodu głodu, zimna i brutalnego traktowania. Wiosną 1940 roku, w ramach zbrodni katyńskiej, Czernicki został zamordowany przez NKWD w lesie katyńskim. Dokładna data jego śmierci nie jest jednoznacznie ustalona, ale źródła wskazują na okres 11–13 maja 1940 roku, kiedy to figuruje na liście dyspozycyjnej NKWD pod numerem N-593-1-4352. Jego zwłok nie zidentyfikowano wśród odnalezionych w Katyniu, podobnie jak generała dywizji Henryka Minkiewicz

Upamiętnienie;

Ksawery Czernicki jest uznawany za jednego z twórców logistyki polskiej Marynarki Wojennej. Jego imię upamiętniono w wielu formach:

• Od 1993 roku Centralna Składnica Marynarki Wojennej nosiła jego imię (obecnie nieistniejąca).

• Od 2001 roku okręt wsparcia logistycznego nosi nazwę ORP „Kontradmirał Xawery Czernicki”.

• Jego imieniem nazwano ulice w Gdyni oraz szkoły podstawowe w Pogórzu i Wielkim Podlesiu.

• Na targach Balt-Military-Expo w Gdańsku przyznawana jest nagroda Grand Prix im. Kontradmirała Xawerego Czernickiego w dziedzinie budownictwa okrętowego.

• W 2001 roku ukazała się książka pod redakcją Jerzego Przybylskiego pt. „Kontradmirał Xawery Stanisław Czernicki”.

• 5 października 2007 roku prezydent RP Lech Kaczyński pośmiertnie awansował Czernickiego na stopień wiceadmirała, co ogłoszono podczas uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.